Gangguan Haid: Pilihan Pengurusan dan Rawatan

Gangguan haid lazim dialami oleh wanita. Satu kajian di Malaysia mendapati bahawa panjang kitaran tidak normal (lebih daripada 35 hari, antara 14 dan 20 hari, atau corak tidak teratur) menjejaskan 37.2% remaja perempuan, di mana majoriti (74.6%) mengalami sindrom prahaid dan 69.4% mengalami dismenorea.

Gangguan haid boleh membimbangkan, tetapi terdapat pilihan pengurusan dan rawatan yang berkesan.

Apakah Klasifikasi untuk Ketidakteraturan Haid?

Istilah untuk menggambarkan keabnormalan haid telah berkembang dari semasa ke semasa. Sebelum ini, istilah menoragia, metroragia, polimenorea, hipermenorea, oligomenorea dan pendarahan rahim yang tidak berfungsi telah digunakan.

Namun, istilah yang lebih terkini telah diterima pakai untuk menyediakan klasifikasi ketidakteraturan haid yang lebih piawai dan tepat.

Keabnormalan kekerapan

Keabnormalan dalam kekerapan ditakrifkan sebagai:

Kerap: Tempoh pendarahan pada selang waktu <24 hari
Jarang: Tempoh pendarahan pada selang masa >38 hari
Tiada haid: Amenorea primer (ketiadaan menarche pada umur 15 tahun) atau amenorea sekunder (ketiadaan pendarahan haid spontan selama 6 bulan pada pesakit yang sebelum ini mengalami pendarahan haid)

Pendarahan tidak tetap

Bergantung pada umur pesakit, pendarahan tidak teratur ditakrifkan sebagai:

Varians panjang kitaran >9 hari untuk umur 18 hingga 25
Varians panjang kitaran >7 hari untuk umur 26 hingga 41
Varians panjang kitaran >9 hari untuk umur 42 hingga 45

Pendarahan haid yang berpanjangan

Pendarahan haid yang berterusan lebih lama daripada 8 hari

Apakah Punca Haid Tidak Teratur?

Haid yang tidak teratur adalah perkara biasa dan boleh berpunca daripada pelbagai faktor termasuk:

Semasa akil baligh, tempoh mungkin tidak teratur untuk 2 tahun pertama.
Permulaan menopaus (antara umur 45 dan 55 tahun)
Ketidakseimbangan hormon
Masalah kesihatan sedia ada seperti sindrom ovari polikistik (PCOS), endometriosis, gangguan tiroid dan fibroid rahim.
Ubat-ubatan tertentu seperti steroid dan ubat antikoagulan (pencair darah) boleh mempengaruhi haid dan menjadikannya tidak teratur, lebih lama dan kadangkala lebih banyak. Biasanya, ini berlaku dengan penggunaan ubat-ubatan ini yang berpanjangan.
Faktor gaya hidup seperti tekanan, senaman melampau, penurunan berat badan yang ketara.

Keadaan perubatan yang menyebabkan haid tidak teratur

Beberapa masalah kesihatan yang menyebabkan haid tidak teratur termasuk:

Sindrom ovari polikistik (PCOS): PCOS ialah isu hormon yang memberi kesan kepada wanita semasa usia reproduktif mereka. Masalah ini boleh menyebabkan haid yang jarang berlaku atau berpanjangan. Ovari menghasilkan kepekatan tinggi androgen, hormon seks lelaki yang biasanya terdapat pada tahap sederhana.

Endometriosis: Endometriosis berlaku apabila tisu endometrium tumbuh di luar rahim. Keadaan ini menyebabkan sakit haid yang menghalang anda daripada menjalankan aktiviti harian, sakit semasa atau selepas hubungan seks, sakit pelvis dan mungkin menyukarkan untuk hamil.

Hipotiroidisme dan hipertiroidisme: Hipotiroidisme berlaku apabila kelenjar tiroid tidak menghasilkan hormon yang mencukupi. Hipertiroidisme berlaku apabila kelenjar tiroid menghasilkan berlebihan hormon tiroid.

Kanser rahim atau ovari: Kadangkala, ketidakteraturan haid boleh menandakan keadaan asas yang lebih serius, seperti kanser serviks atau rahim. Kanser rahim berlaku apabila sel-sel abnormal terbentuk dan mengembang secara tidak terkawal di dalam rahim. Kanser ovari adalah percambahan sel yang tidak terkawal dalam ovari.

Faktor gaya hidup yang menyebabkan haid tidak teratur

Tekanan: Kitaran haid dipengaruhi dengan ketara oleh kortisol iaitu hormon tekanan. Kortisol boleh menyebabkan haid tidak teratur, sedikit atau tidak hadir bergantung pada cara badan mengendalikan tekanan.
Senaman melampau: Senaman yang melampau boleh menyebabkan perubahan hormon yang membawa kepada keruntuhan endometrium rahim. Ini mengakibatkan darah merah gelap atau terang yang mengalir lebih sedikit daripada haid biasa. Ketiadaan haid kerana senaman yang melampau dipanggil amenorea akibat senaman.
Penurunan berat badan yang ketara: Amenorea hipotalamus berlaku apabila hipotalamus berkurangan atau menghentikan pelepasan hormon pelepas gonadotropin (GnRH), hormon yang penting untuk mengawal kitaran haid. Masalah ini sering dikaitkan dengan faktor seperti berat badan yang rendah (biasanya ditakrifkan sebagai 10% di bawah berat ideal), peratusan lemak badan yang rendah, gangguan pemakanan seperti anoreksia nervosa atau bulimia nervosa, tekanan emosi, senaman fizikal yang keterlaluan dan masalah kesihatan atau penyakit tertentu.

Bagaimanakah Gangguan Haid Didiagnos?

Pengamal penjagaan kesihatan anda akan bertanya tentang sejarah perubatan anda dan menjalankan pemeriksaan fizikal untuk mendiagnosis ketidakteraturan haid. Beberapa ujian juga mungkin diperlukan seperti:

Ujian kehamilan untuk wanita yang haidnya telah berhenti.
Ujian darah untuk mengukur tahap hormon, seperti estrogen, progesteron, hormon perangsang folikel (FSH), hormon luteinizing (LH), hormon tiroid dan prolaktin.
Histeroskopi membolehkan doktor memeriksa rahim menggunakan kamera kecil untuk mengenal pasti dan menangani sumber pendarahan yang tidak teratur.
Biopsi endometrium untuk mendapatkan sampel tisu dari lapisan rahim untuk pemeriksaan lanjut.
Imbasan MRI (pengimejan resonans magnetik), terutamanya apabila terdapat keabnormalan kelenjar hipotalamus atau pituitari dalam otak.

Apakah Rawatan untuk Gangguan Haid?

Pilihan rawatan bergantung kepada punca penyakit. Antaranya:

Perubahan gaya hidup
Berikut adalah beberapa petua gaya hidup yang boleh membantu mengawal haid anda:
- Libatkan diri dalam senaman sederhana dan diet seimbang. Daripada menggunakan diet ketat yang mengurangkan penggunaan makanan dan kalori dengan ketara, cuba turunkan berat badan secara beransur-ansur.
- Tidur malam yang nyenyak adalah penting.
- Amalkan kaedah relaksasi dan pengurangan tekanan.
- Kurangkan bilangan latihan yang panjang atau berat.
- Ikut arahan pada mana-mana tablet atau peranti kontraseptif.
- Tukar tampon atau tuala wanita setiap 4 hingga 6 jam untuk mengelakkan sindrom kejutan toksik dan jangkitan.
- Rujuk pakar sakit puan dan doktor penjagaan primer untuk pemeriksaan biasa.
Terapi hormon
Ini boleh termasuk pil kawalan kelahiran, peranti dalam rahim (IUD), tampalann, cincin faraj atau terapi progesteron. Ubat-ubatan ini boleh membantu mengawal pendarahan haid, mengurangkan kesakitan dan memulihkan keseimbangan hormon.
Ubat-ubatan

Bergantung pada punca asas ketidakteraturan haid, ubat mungkin diberikan untuk menangani keadaan atau simptom tertentu. Sebagai contoh, ubat anti-radang bukan steroid (NSAID) boleh membantu mengurangkan kesakitan haid, manakala ubat-ubatan seperti metformin boleh digunakan untuk menangani rintangan insulin dalam PCOS.

Intervensi Pembedahan
Dalam sesetengah kes, campur tangan pembedahan mungkin diperlukan untuk merawat masalah struktur asas yang menyebabkan ketidakteraturan haid. Contohnya, pembedahan membuang fibroid rahim atau rawatan lesi endometriosis mungkin disyorkan.

Bilakah Haid Tidak Teratur Perlu Dibimbangkan?

Adalah disyorkan untuk berunding dengan doktor anda sebaik sahaja anda mendapati punca kebimbangan dengan haid anda seperti:

Kekejangan teruk yang berpanjangan sebelum, semasa atau selepas haid.
Pendarahan berat yang luar biasa atau pembekuan besar yang keluar.
Keputihan yang berbau busuk.
Tempoh yang berlangsung lebih lama daripada 7 hari secara konsisten.
Pendarahan faraj atau titisan darah kecil sebelum atau selepas menopaus.
Haid mula menjadi tidak teratur selepas kitaran haid tetap.

Atur Janji Temu di Hospital Pantai

Gangguan haid boleh berlaku kerana pelbagai sebab. Adalah penting untuk memberi perhatian kepada sebarang perubahan mendadak dalam kitaran haid anda yang boleh menyebabkan ketidakselesaan semasa haid anda.

Jika anda merasai sebarang perubahan atau simptom, bincangkannya dengan doktor anda. Mereka boleh membantu menentukan punca asas dan memberikan rawatan yang sesuai jika perlu.

Hubungi kami untuk mengatur janji temu dengan pasukan ginekologi hari ini atau ketahui lebih lanjut tentang Perkhidmatan Obstetrik dan Ginekologi di Hospital Pantai yang terdekat dengan anda.

Hospital Pantai telah diakreditasi oleh Persatuan Kualiti Kesihatan Malaysia (MSQH) atas komitmen terhadap keselamatan pesakit dan kualiti perkhidmatan.