Cacar air, juga dikenali sebagai varicella ialah penyakit virus biasa yang menjangkiti kedua-dua kanak-kanak dan orang dewasa. Mujurlah terdapat cara yang selamat dan berkesan untuk melindungi daripada virus ini dan komplikasi yang berkaitan dengannya.

Apakah Cacar Air?

Cacar air, juga dikenali sebagai varicella, ialah jangkitan virus yang sangat menular yang disebabkan oleh virus varicella-zoster. Penyakit ini dicirikan oleh lesi kulit vesikular yang menyebabkan ruam gatal, demam, keletihan dan simptom lain.

Cacar air paling kerap berlaku pada kanak-kanak bawah umur 10 tahun. Orang dewasa boleh dijangkiti penyakit ini. Malangnya, apabila dijangkiti, orang dewasa mengalami simptom dan komplikasi yang lebih teruk daripada kanak-kanak.

Virus yang sama yang menyebabkan cacar air juga menyebabkan kayap. Virus cacar air kekal tidak aktif dalam badan selepas seseorang pulih daripada cacar air. Virus ini boleh diaktifkan semula bertahun-tahun kemudian lalu menyebabkan kayap.

Salah satu ciri ciri kayap ialah ruam yang menyakitkan dan gatal yang berlaku pada sebelah muka atau badan. Orang ramai boleh mengalami kesakitan atau sensasi kesemutan pada bahagian ruam muncul. 

Bagaimanakah Cacar Air Berjangkit pada Kanak-kanak?

Cacar air sangat mudah menular dan boleh berjangkit melalui batuk atau bersin. Akan tetapi, kebiasaannya virus cacar air merebak melalui sentuhan langsung dengan kulit atau membran mukus orang yang dijangkiti (seperti mata atau hidung). 

Ini bermakna jika kanak-kanak menyentuh mulut atau hidung sendiri semasa dijangkiti, maka orang lain boleh dijangkiti dengan hanya menyentuh tangan kanak-kanak itu. Melalui cara yang sama, seseorang mungkin dijangkiti cacar air daripada sentuhan langsung dengan kudis daripada orang yang dijangkiti. Pesakit juga boleh mencemari permukaan pepejal seperti televisyen, meja atau katil dengan menyentuhnya selepas terdedah kepada virus.

Secara amnya, virus boleh terus hidup selama kira-kira dua jam pada permukaan seperti pemegang pintu dan tombol pintu di mana terdapat sentuhan langsung dengan tangan orang yang dijangkiti.

Apakah Simptom Cacar Air?

Secara purata, cacar air mengambil masa kira-kira 10 hingga 21 hari untuk mengalami simptom selepas terdedah kepada orang yang dijangkiti.

Simptom utama cacar air yang boleh dikenali ialah gatal, lepuh berisi cecair yang dipanggil vesikel yang muncul pada kulit. Ruam biasanya bermula pada muka dan kemudian merebak ke seluruh badan.

Tompok merah vesikular ini biasanya terdapat pada muka, belakang, ketiak dan bahagian pangkal paha serta yang lain seperti di bawah payudara atau sekitar alat kelamin iaitu bahagian yang kurang perlindungan pakaian.

Kes cacar air yang ringan biasanya berlangsung selama lima hingga tujuh hari. Cacar air berjangkit dari hari pertama sebelum ruam muncul sehingga semua kudis telah berkerak-biasanya tujuh hari selepas simptom pertama yang ketara. 

Simptom lain termasuk demam, keletihan, hilang selera makan dan sakit kepala.

Dalam kes yang lebih teruk, pesakit mungkin mengalami radang paru-paru, keradangan saluran darah, pembengkakan otak dan jangkitan pada aliran darah, tulang atau sendi. 

Adakah Terdapat Komplikasi Cacar Air?

Cacar air ialah penyakit dialami oleh kanak-kanak yang biasanya sembuh tanpa sebarang komplikasi. Namun, dalam kes yang jarang berlaku, ia boleh menyebabkan komplikasi serius pada bayi, ibu hamil, remaja dan dewasa serta orang yang mempunyai sistem imun yang lemah.

Komplikasi cacar air yang paling biasa ialah radang paru-paru (jangkitan paru-paru), ensefalitis (bengkak otak) yang boleh menyebabkan sawan dan kerosakan otak dan jangkitan kulit bakteria. 

Bagaimana cacar air dirawat pada kanak-kanak?

Jika anak anda menghidap cacar air, amat penting untuk merawat simptom tersebut. Doktor anda mungkin memberi ubat seperti:

• Losen calamine atau antihistamin (untuk gatal-gatal)
• Acetaminophen untuk kawalan demam

Namun, kebanyakan kes cacar air dalam kanak-kanak yang sihat biasanya dirawat dengan rehat tidur yang mencukupi, minum air yang mencukupi dan kawalan demam. 

Walau bagaimanapun, kanak-kanak tidak sepatutnya menerima aspirin kerana boleh menyebabkan risiko Sindrom Reye yang seterusnya. Dalam sesetengah keadaan, ubat antiviral boleh diambil dalam kes yang serius, bergantung pada tahap jangkitan, umur dan kesihatan pesakit dan masa rawatan.

Baca lebih lanjut mengenai Kegatalan Cacar Air: Cara Menghentikan Anak Anda daripada Menggaru

Apakah Vaksin Cacar Air (Varicella)?

Vaksin cacar air (juga dipanggil varicella) ialah vaksin virus yang dilemahkan hidup yang diberikan dalam dua dos. Virus hidup yang dilemahkan pada asasnya ialah virus yang menghasilkan penyakit yang diubah suai atau dilemahkan dalam makmal untuk menghasilkan organisma yang menyampaikan imuniti dalam badan tanpa menyebabkan penyakit.

• Dos pertama vaksin cacar air diberikan antara umur 12 dan 15 bulan, biasanya dalam satu suntikan.
• Dos kedua vaksin cacar air boleh diberikan dalam tempoh sekurang-kurangnya tiga bulan dari dos pertama.

Vaksin ini sangat berkesan melindungi diri daripada cacar air bagi golongan yang tidak imun terhadap penyakit ini akibat jangkitan atau vaksinasi sebelumnya. Ia juga membantu mengurangkan keterukan simptom dan komplikasi yang berkaitan jika seseorang itu dijangkiti virus. 

Bagaimanakah Vaksin Cacar Air Berfungsi?

Imunisasi melindungi anak anda daripada cacar air dan membantu melindungi orang lain kerana seseorang yang diberi vaksin kurang kemungkinan untuk menyebarkan jangkitan. 

Dalam perubatan, vaksin cacar air diberikan sebagai suntikan dalam tisu lemak lengan atas atau paha seseorang.

Bagi ibu bapa yang mahu anak mereka mendapat vaksin cacar air sekali gus dengan vaksin MMR (campak, beguk dan rubella), terdapat satu vaksin yang mempunyai kedua-dua vaksin dalam satu suntikan - MMRV (beguk, campak, rubella dan varicella). Vaksin ini boleh diambil pada usia satu tahun dan ke atas.

Apakah Keberkesanan Vaksin Cacar Air?

Kajian dunia sebenar melaporkan keberkesanan vaksin cacar air dua dos berkisar antara 84% hingga 98%. (Peter Wutzler, Paolo Bonani et al. Vaksinasi cacar air - pengalaman global. Expert Rev Vaccines. 2017 Aug; 16(8): 833–843)

Vaksin cacar air merupakan cara selamat dan berkesan untuk melindungi diri daripada virus cacar air dan komplikasi yang berkaitan dengannya. 

Menurut CDC, orang yang divaksinasi terhadap cacar air mengekalkan antibodi itu untuk sekurang-kurangnya 10 hingga 20 tahun selepas vaksinasi diberi ketika kanak-kanak.

Menerima vaksin boleh membantu mengurangkan keterukan simptom jika seseorang dijangkiti virus itu, serta mengurangkan risiko komplikasi yang serius. Vaksin ini turut boleh membantu mengurangkan penyebaran virus kepada golongan yang tidak diberi vaksin. 

Oleh itu, penting untuk kanak-kanak menerima vaksin cacar air untuk melindungi diri mereka dan orang lain daripada virus yang sangat mudah menular ini. Kesimpulannya, mendapatkan vaksin cacar air adalah jauh lebih selamat daripada mendapat penyakit cacar air.

Walaupun sangat jarang berlaku, sesetengah individu masih dijangkiti walaupun selepas imunisasi. Akan tetapi, penyakit ini akan menjadi lebih ringan berbanding tidak diberi vaksin dan mereka akan pulih lebih cepat.

Apakah Kesan Sampingan Vaksin Cacar Air?

Vaksin ini selamat dan berkesan tetapi mungkin mempunyai beberapa kesan sampingan yang kecil. Yang paling biasa ialah kemerahan atau bengkak pada tapak suntikan, demam dan sakit kepala. Sesetengah orang mungkin mengalami ruam ringan yang berlangsung satu hingga dua hari selepas menerima suntikan.

Walaupun jarang berlaku, tindak balas yang lebih serius termasuk radang paru-paru, jangkitan otak, sawan yang sering dikaitkan dengan demam dan tindak balas alahan seperti anafilaksis. 

Untuk mengurangkan berlakunya kesan sampingan, maklumkan pembekal vaksin anda jika kanak-kanak yang menerima vaksin:

• Mengalami tindak balas alahan selepas dos vaksin cacar air sebelumnya atau sebarang alahan yang teruk dan mengancam nyawa.
• Menerima vaksin lain dalam tempoh 4 minggu yang lalu.
• Pernah dijangkiti tibi.
• Mempunyai sistem imun yang lemah atau ibu bapa atau adik-beradik yang mempunyai sejarah masalah sistem imun keturunan atau kongenital.
• Sedang mengambil salisilat (seperti aspirin). 
• Menjalani pemindahan darah baru-baru ini.

Atur Janji Temu di Hospital Pantai

Dengan semua perkara dipertimbangkan, vaksin ialah cara paling berkesan untuk melindungi anak anda daripada penyakit cacar air. Vaksin ini boleh memberikan imuniti terhadap virus dan membantu mencegah kemungkinan komplikasi dan ketidakselesaan daripada penyakit tersebut. Secara keseluruhan, vaksin selamat, terbukti berkesan dan mempunyai kesan sampingan yang minimum.

Hubungi kami untuk mengatur janji temu hari ini atau kunjungi kami di Jabatan Penjagaan Pediatrik Hospital Pantai yang terdekat dengan anda.

Hospital Pantai telah diiktiraf oleh Persatuan Kualiti Kesihatan Malaysia (MSQH) atas komitmennya terhadap keselamatan pesakit dan kualiti perkhidmatan.

Artikel ini telah disemak secara perubatan oleh Pakar Perunding Pediatrik dan Neonatologi, Dr Livia Chow Huey Ling.